Infrastruktura

W tym roku weszło w życie nowe Prawo zamówień publicznych. Proponowane w nim rozwiązania stanowią pierwszy etap przekształcania systemu zamówień publicznych w silny instrument realizacji polityki gospodarczej i społecznej państwa. Do projektu wprowadzono rozwiązania wdrażające europejskie dyrektywy 2014/24/UE i 2014/25/UE. Ustawa ta diametralnie zmieni nasz rynek w obszarze inwestycji infrastrukturalnych i utrzymania obiektów infrastruktury. Razem z wieloma nowymi zagadnieniami, wprowadzona została także komunikacja elektroniczna między wykonawcą i zamawiającym. Będzie też możliwość stosowania elektronicznych narzędzi modelowania danych budowlanych.

Narzędziami tymi są powszechnie stosowane w wielu krajach Europy Zachodniej technologie BIM, czyli Building Information Modelling. Ustawodawstwo w Polsce już się do tego dostosowuje. Zainteresowanie nowymi technologiami, a zwłaszcza korzyściami, jakie odniosą właściciele infrastruktury wyraziło również Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa, zapraszając różnych interesariuszy na cykl konsultacji dotyczących możliwości wdrożenia BIM w polskim budownictwie.

W Polsce nikt już nie pyta, czy wprowadzać BIM, w tej chwili toczy się już dyskusja nad tym, jak to zrobić i od kiedy zacząć. Odpowiedzi na te i inne pytania przyniosła Ogólnopolska Konferencja infraBIM zorganizowana przez BIG BANG Media we współpracy z Politechniką Śląską w Gliwicach. Pomysłodawcą i inicjatorem wydarzenia był  dr hab. inż. Marek Salamak, prof. Pol. Śl. pełniący funkcję Przewodniczącego Komitetu Programowego konferencji.

Obecnie popularny IFC2x3 nie jest przystosowany i całkowicie pomija branże infrastruktury. Jednakże ciągle rosnące znaczenie technologii BIM sprawiło,że następna wielka odsłona formatu IFC wersji 5 wprowadzi niemalże pełne wsparcie dla branży inżynierii cywilnej. Pierwszym krokiem w tym kierunku było wdrożenie projektu IFC4, którego celem było pilotażowe włączenie w strukturę pliku obiektu osi 3D (IfcAlignment).

Zatem przyjrzyjmy się obecnemu formatowi IFC2x3 i jego wadach w odniesieniu do infrastruktury.

IFC a lokalizacja elementów

W projektach liniowych głównym punktem odniesienia nie tylko drogi, ale pozostałej infrastruktury towarzyszącej jest kilometraż oparty o oś obiektu.Obecny format pliku nie pozwala stworzyć połączenia lub odniesienia do kilometrażu dla danego elementu tj. nie ma możliwości odczytać z modelu IFC położenia np. słupa w nawiązaniu do osi obiektu. Zazwyczaj w branży infrastruktury określa się położenie elementu w następujący sposób:
– obiekt zlokalizowany w km 7+100m odsunięty od osi o 7m.

Brak możliwości przypisania tej informacji stwarza jeden z największych problemów w zastosowaniu formatu IFC w projektach liniowych.Oczywiście istnieje możliwość obejścia tego problemu przez podział korytarza na elementy, które w pliku IFC będą reprezentowane, jako BuildingStorey (kondygnacje), ale zastosowanie takiej procedury nie jest rozwiązaniem ekonomicznym przy dużych projektach.

Podział korytarza drogowego na 10m elementy w nawiązaniu do kilometrażu drogi
(Zaznaczone elementy od 0+040m do 0+050m)

Od kilku miesięcy można zauważyć coraz większe zainteresowanie zastosowaniem BIMu w infrastrukturze. Dlaczego jeszcze tego nie robimy? Powód jest jeden – nie mamy podstaw. Póki co możemy jedynie próbować przenieść istniejące już zasady spisane dla budownictwa kubaturowego. Wiąże się to jednak z koniecznością zmiany pewnych założeń. Prawdę mówiąc wielu, bo chociaż oba zakresy działalności inżynieryjnej: kubaturówkę oraz infrastrukturę moglibyśmy wrzucić do jednego worka z etykietą „budownictwo” to jednak więcej te dziedziny różni niż łączy.

To, na co ekipa z Politechniki Śląskiej (1) zwróciła uwagę podczas swoich rozważań to problemy prawne. Nie jest to nic nowego, że aby „zmusić” kogoś do wykonania określonych czynności w taki, a nie inny sposób, najlepiej jest ująć to w ramy prawa. I tutaj pojawia się zgrzyt: projekty infrastruktury w większości dotyczą sektora inwestycji publicznych. Problem polega głównie na braku w polskim prawie środków perswazji, mogących jakoś „zmusić” zamawiających do korzystania z BIM. Środowisko również nie ułatwia wdrożenia tej technologii do inwestycji publicznych – jest oporne na innowacje i zmiany utartych, znanych im ścieżek postępowania. Owszem, powinny zacząć obowiązywać zapisy z Dyrektywy Unijnej (18 kwietnia 2016 r.), ale nie zapomnijmy, że nie będzie to panaceum na wszelkie problemy, a niektóre źródła (2) podnoszą kwestię, że taki zapis wprowadzi tylko zamieszanie i dodatkowe problemy, z którymi będziemy musieli się zmierzyć. Ponadto pamiętajmy, że stosowanie BIM i narzędzi cyfrowych w realizacji inwestycji publicznych to jedynie zalecenie UE a nie wymóg (2).

W dniu pierwszego października 2015 roku firma Aplikom zorganizowała konferencję pt. „Jak przygotować się do realizacji kontraktów infrastrukturalnych zgodnie z ideą BIM”. Wzięło w niej udział ponad 90 osób, wśród których znaleźli się przedstawiciele sektora państwowego i prywatnego.

W związku z tym, że misją firmy Aplikom jest nieustanna pomoc Klientom w realizacji nowych wyzwań, a w tym przypadku jest to wdrożenie BIM, zaproszono grono prelegentów składające się z fachowców, praktyków oraz ekspertów z Polski i zagranicy.

Podczas tego wydarzenia wielokrotnie podkreślano, że najważniejsza w BIM jest informacja, a w szczególności kompletne dane cyfrowe, ich bezstratny przepływ i możliwość wykorzystania na każdym etapie procesu inwestycyjnego.

Według prelegentów prawidłową i sprawną realizację inwestycji wspiera przede wszystkim połączenie ze sobą danych GIS i CAD oraz modelu 3D. Z takiej jednej, spójnej bazy danych mogą bowiem korzystać wszyscy uczestnicy procesu realizacji inwestycji infrastrukturalnych.

Zaprezentowano również oprogramowanie Autodesk Infrastructure Design Suit wspomagające tworzenie koncepcji, przygotowanie map, projektowanie i koordynowanie projektu inwestycji w myśl idei BIM.

Na konferencji „Dzień BIM” na PK 21 maja 2015 r., wśród wielu przedstawianych prezentacji mieliśmy okazję zobaczyć również projekty realizowane przez firmę Rapid5D. Jednym z nich był model projektu drogowego wykonany w ArchiCadzie. Widząc zagraniczne próby wykonania modeli dróg na oprogramowaniu do projektowania budowlanego, sami również podjęliśmy próbę wykonania modelu stricte drogowego. Przy okazji realizacji zlecenia na przedmiar hali wykonaliśmy obok budynku modele terenu dla parkingu i dróg dojazdowych. Powiem szczerze, że nie była to prosta sprawa kiedy do tego typu tematu nie używa się dedykowanego oprogramowania i chcemy dodatkowo wymieniać informacje przy użyciu pliku IFC.

Jak wszyscy wiemy w projektach związanych z infrastrukturą bardzo istotne są masy ziemne z uwagi na ogromne ilości i związane z tym koszty, dlatego tak ważne jest aby mieć te dane policzone na wysokim poziomie dokładności. Aby to osiągnąć zaprzęgliśmy do modelowania oprogramowanie Tekla Structures i SketchUp z uwagi na możliwości exportu/importu formatu IFC.