Rozdziałowi dwunastemu normy PN-EN-ISO-19650-1 zdecydowałam się zadedykować oddzielną „część” opracowania z uwagi na jego objętość i kompleksowy charakter. Co zatem znajdziemy w rozdziale 12 normy zatytułowanym „Wspólne środowisko danych (CDE) rozwiązanie (IT) i przepływ pracy” (ang. Common data environment (CDE) solution and workflow)? [1]
Zasady [12.1. Principles]
CDE, rozumiane zarówno jako rozwiązanie IT i przepływ pracy, powinno być używane do gospodarowania informacją podczas zarządzania zasobami i realizacji projektu (rozumianego zarówno jako kompleksowego przedsięwzięcia inwestycyjnego, jak i dosłownie prac projektowych mających na celu opracowanie dokumentacji technicznej). W fazie kapitałowej (ang. delivery phase) CDE wspiera procesy zarządzania informacjami opisane w ISO 19650-2:2018, 5.6 and 5.7.
Po zakończeniu projektu pakiety informacyjne[1] (ang. information containers ) wymagane do zarządzania zasobami powinny zostać przeniesione z PIM[2] (Model informacyjny dotyczący fazy dostawy tj. projektowej i budowy) do AIM[3] (Model informacyjny o zasobach). Pozostałe pakiety informacyjne o projekcie powinny zostać zarchiwizowane i zachowane w formacie „tylko do odczytu” na wypadek zaistnienia jakiegoś sporu – celem jego wyjaśnienia i wyciągnięcia wniosków (nauka na przyszłość, ciągłe doskonalenie się). W EIR[4] należy określić ramy czasowe (dotyczące obowiązku) przechowywania pakietów informacyjnych o projekcie.
Każdy pakiet informacyjny (aktualny, czyli znajdujący się w obiegu, nie zarchiwizowany) w CDE powinien znajdować się w jednym z następujących trzech stanów:
- Praca w toku (ang. work in progress),
- Udostępnione (ang. shared),
- Opublikowane (ang. published)
Pakiety informacyjne, zależnie od poziomu ich rozwoju, mogą istnieć na każdym z trzech stanów.
Powinno również istnieć archiwum (ang. archive), stan stanowiący (będący) dziennik(iem) wszystkich działań (aktywności) na pakietach informacyjnych oraz będący podsumowaniem ich historii (archiwum powinno dostarczać informacji kto, gdzie, kiedy i w jakiej kolejności wprowadzał kolejne dokumenty, decyzje do obiegu informacji; jaka była historia obiegu; jakie uprawnienia mieli poszczególni członkowie zespołu).
Wspomniane wyżej stany przedstawiono na schemacie koncepcyjnym (rysunek poniżej, w normie PN-EN-ISO-19650-1 jest to Rysunek nr 10). Zgodnie z wyjaśnieniem zawartym w normie – rysunek celowo nie ilustruje złożoności przepływu pracy CDE, obejmującej wielokrotne iteracje rozwoju pakietu informacyjnego, wielokrotne przeglądy, zatwierdzenia i autoryzacje oraz wpisy do dziennika w pakietach informacyjnych rejestrujących archiwum w każdym z pozostałych stanów.
Przejście z jednego stanu do drugiego powinno podlegać procesom zatwierdzania i autoryzacji.
Każdy pakiet informacyjny zarządzany poprzez CDE powinien zawierać metadane[5], w tym:
- kod rewizji (revision code), zgodnie z uzgodnioną normą (czyli standardem właściwym dla danego projektu, może być zarówno standard wewnętrzny np. obowiązujący w danej firmie jak i ogólnokrajowy – jeśli istnieje) – określa, podobnie jak w standardowej praktyce – numer wersji danego rysunku, modelu czy innego dokumentu
- kod przydatności informacji (status code), pokazujący dozwolone użycie(-a) informacji – oznacza cel, w jakim zawarta w pliku informacja może być wykorzystywana oraz określa umiejscowienie danej informacji w przepływie pracy (w jakim obszarze się znajduje)
Metadane są wskazywane przez ich autora, a następnie poprawiane (czyli modyfikowane, aktualizowane) w procesach zatwierdzania i autoryzacji. Używanie pakietu informacyjnego niezgodnie ze wskazanym kodem przydatności informacji (status code) jest ryzykiem użytkownika.
CDE może obejmować zarówno możliwość zarządzania bazami danych do zarządzania atrybutami pakietów informacyjnych i metadanymi, jak i możliwość wysyłania powiadomień o aktualizacjach członkom zespołu czy ustalania ścieżki obiegu informacji.
Cały model informacyjny nie zawsze znajduje się w jednym miejscu, szczególnie w przypadku dużych lub złożonych zasobów, projektów lub rozproszonych zespołów. Praca zespołowa oparta na pakietach informacyjnych umożliwia organizację CDE (rozumianego jako przepływ pracy) w oparciu o (z wykorzystaniem) różne systemy komputerowe lub platformy technologiczne.
Zalety przyjęcia rozwiązania CDE i przepływu pracy:
- odpowiedzialność za informacje, w każdym pakiecie informacyjnym, pozostaje po stronie organizacji/jednostki, która ten pakiet informacyjny wyprodukowała, i chociaż jest ona (informacja) udostępniona i ponownie wykorzystywana, to tylko ta organizacja/jednostka (która ją wyprodukowała, wprowadziła do obiegu) może zmieniać jej zawartość,
- współużytkowanie pakietów informacyjnych redukuje czas i koszty wytwarzania skoordynowanych informacji,
- pełna ścieżka historii wytwarzania informacji jest dostępna do wykorzystania w trakcie i po realizacji każdego projektu
Na zakończenie pozwolę sobie na zamieszczenie, trzech krótkich dygresji, które w mojej ocenie pozwolą na łatwiejsze zrozumienie opisanych powyżej zagadnień i uniknięcie ewentualnych błędów interpretacyjnych.
- Obszar CDE to zakres informacji (lub danych) o określonym statusie: praca w toku, udostępnione, opublikowane, archiwum. Nie należy utożsamiać go z folderem (w rozumieniu katalogu)
- „Kontrola/przegląd/zatwierdzenie polega na weryfikacji (wewnętrznej) pakietu informacyjnego z planem dostarczania informacji oraz z uzgodnionymi standardami, metodami i procedurami wytwarzania informacji.”
- „Przegląd/autoryzacja polega na weryfikacji (zewnętrznej) pakietu informacyjnego z odpowiednimi wymaganiami informacyjnymi dotyczącymi koordynacji, kompletności i dokładności.”
Pamiętajmy by wymagania informacyjne, standardy i procedury tworzone były w trosce o dobro projektu i wszystkich uczestników procesu inwestycyjnego, ale też z zachowaniem zdrowego rozsądku.
Źródła:
(1) PN-EN ISO 19650-1:2019 Organizacja i digitalizacja informacji o budynkach i budowlach, w tym modelowanie informacji o budynku (BIM). Zarządzanie informacjami za pomocą modelowania informacji o budynku. Część 1: Koncepcje i zasady, Warszawa, 2019
(2) Leksykon BIM, Załącznik nr 1 do dokumentu „Zarządzanie inwestycją budowlaną w metodyce BIM – szablony dokumentów BIM”, opracowanego w ramach projektu „Cyfryzacja procesu budowlanego w Polsce”, Warszawa, 2020 https://www.gov.pl/web/rozwoj-praca-technologia/cyfryzacja-procesu-budowlanego-w-polsce–zakonczenie-projektu
(3) https://pl.wikipedia.org/wiki/Metadane
[1] Trwały zestaw informacji możliwy do odzyskania z poziomu hierarchii przechowywania plików, systemu lub aplikacji. (2),
[2] Project Information Model – „Model informacyjny” dotyczący fazy dostawy (projektowej i budowy). Pojęcia dostawy użytego w definicji nie należy mylić z dostawą w rozumieniu Ustawy Pzp – pochodzi ono od sformułowania anglojęzycznego opisującego fazę projektowania i realizacji robót – delivery phase . (2)
[3] Asset Information Model – „Model informacyjny” dotyczący „zasobów”.(2)
[4] Exchange Information Requirements – Dokument określający „wymagania informacyjne” względem realizowanego projektu.(1)
[5] Metadane, dane o danych – ustrukturalizowane informacje stosowane do opisu zasobów informacji lub obiektów informacji, dostarczające szczegółowych danych, dotyczących atrybutów zasobów lub obiektów informacji, w celu ułatwienia ich znalezienia, identyfikacji, a także zarządzania tymi zasobami (3)
[6] Osoby zebrane w celu wykonania określonego zadania, w Polsce może być rozumiane np. jako zespół branżowców (osoby lub firmy) realizujący wspólnie określone zadanie
[7] Zespoły odpowiedzialne za dostarczanie informacji z ramienia wykonawcy i jego podwykonawców (ang. lead appointed party and their appointed parties).
Uwaga 1: zespół dostarczający może być dowolnej wielkości, od jednej osoby wykonującej wszystkie niezbędne funkcje po złożone, wielozadaniowe zespoły. Wielkość i struktura każdego zespołu są odpowiedzią na skalę i złożoność działań związanych z zarządzaniem zasobami lub realizacją projektu.
Uwaga 2: Wiele zespołów dostarczających można wyznaczyć jednocześnie i/lub sekwencyjnie w związku z pojedynczym zasobem lub projektem, mając na uwadze skalę i złożoność działań związanych z zarządzaniem aktywami lub realizacją projektu
Uwaga 3: zespół dostarczający może składać się z wielu zespołów zadaniowych ze strony generalnego wykonawcy oraz podwykonawców
Uwaga 4: zespół dostarczający jest tworzony (powoływany) przez stronę powołującą a nie generalnego wykonawcę (tu bardziej w rozumieniu struktury, składu) (1)
[8] Odbiorca informacji o robotach, towarach lub usługach od głównego wykonawcy i podwykonawców (ang. lead appointed party / appointed party). Uwaga 1: W niektórych krajach strona powołująca może być określana jako klient (ang. client), inwestor lub zamawiajacy (ang. owner or employer), ale należy pamiętać, że termin ten (appointing party) nie ogranicza się wyłącznie do tych funkcji. Uwaga 2: termin ten stosowany jest niezależnie od tego czy strony uzgodniły, w sposób formalny, obowiązującą instrukcję (ang. appointment) przekazywania informacji pomiędzy stronami (1)