Spotkania koordynacyjne to niezbędny element każdej budowy. To czas, podczas którego omawiane są najważniejsze kwestie związane z prowadzeniem prac, ewentualne problemy czy sytuacje kryzysowe. Organizacja cyklicznych spotkań pozwala wszystkim być na bieżąco, co powinno sprzyjać zwiększaniu kooperacji. To z kolei nieodłącznie kojarzy się z BIM. Dlatego bardzo cieszy fakt, że BIM wkracza nie tylko w technologiczne aspekty prowadzenia procesu projektowania czy budowy przez wykorzystywanie coraz to nowych narzędzi, ale pojawia się także podczas narad koordynacyjnych. Nie inaczej jest podczas budowy Ośrodka Narciarstwa Biegowego i Biathlonu (ONBiB) – inwestycji Dolnośląskiego Parku Innowacji i Nauki, nad której realizacją czuwa konsorcjum firm Miastoprojekt Wrocław (inżynier kontraktu) oraz ETC Architekci (projektant główny).
Pod koniec 2018 roku Zamawiający opublikował Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia dla wspomnianego wyżej zadania. Potencjalni wykonawcy mogli w ramach oferty przedstawić planowany sposób realizacji inwestycji – opracowanie pt. “Metodyka Wykonawcy – wybrane elementy zarządzania procesem budowlanym” (dalej zwaną w skrócie Metodyką). Cały segment S6 był poświęcony BIM, a jego waga w ocenie całego dokumentu wskazywała na to, że Zamawiającemu bardzo zależy na jak najszerszym wykorzystaniu BIM.
Rysunek 1. Segmenty metodyki poddawane ocenie w ramach oceny ofert (źródło: SIWZ dla zadania “Budowa Ośrodka Narciarstwa Biegowego i Biathlonu w Szklarskiej Porębie – Jakuszycach | ZP/PN/04/2018)
Zamawiający w SIWZ opisał zakres, jakiego oczekuje od potencjalnych wykonawców w zakresie Metodyki, wskazując łącznie 13 punktów, nad którymi powinni pochylić się oferenci (patrz: rysunek 2 poniżej). W kontekście niniejszego tekstu i wykorzystania BIM podczas narad koordynacyjnych budowy co najmniej kilka z nich zasługuje na większą uwagę, bo BIM oferuje szerokie spektrum możliwości w zakresie wsparcia personelu realizującego proces budowy.
Rysunek 2. Zagadnienia wskazane przez Zamawiającego w ramach segmentu S6 Metodyki (źródło: SIWZ dla zadania “Budowa Ośrodka Narciarstwa Biegowego i Biathlonu w Szklarskiej Porębie – Jakuszycach | ZP/PN/04/2018)
Jeden z podsegmentów – konkretnie PS 12-e – bezpośrednio wskazywał na wykorzystanie BIM do “wizualizacji zaawansowania robót budowlanych i przekazywania tych danych dla Zamawiającego w ramach cotygodniowych spotkań koordynacyjnych na budowie”. Podobny zakres pojawiał się także w wymaganiach publikowanych w ramach innych postępowań, np. na budowę Małopolskiego Centrum Nauki Cogiteon w Krakowie (prace budowlane w trakcie) czy budowy zajezdni tramwajowej “Annopol” w Warszawie (obecnie na etapie postępowania na wybór wykonawcy robót). Dlatego też wizualizacja zaawansowania robót budowlanych zasługuje na osobny tekst poświęcony tylko temu zagadnieniu.
Nie jest to jednak jedyne zagadnienie związane z wykorzystaniem BIM, jakie można powiązać z naradami koordynacyjnymi budowy. Otwarty umysł i wprawne oko pozwolą zauważyć, że podczas wielu dyskusji podejmowanych na naradach można wykorzystać BIM, a inspiracji można poszukać choćby w opisie Podsegmentów PS 11 i PS 12.
Jednym z pierwszych dokumentów, jakie są opracowywane przez generalnego wykonawcę rozpoczynającego pracę na budowie, jest Projekt organizacji Terenu Budowy (patrz też: opis Podsegmentu PS 12-c). Wykonanie go przy wykorzystaniu narzędzi BIM pozwala zwizualizować poszczególne elementy projektu, a także zaplanować zmiany ich lokalizacji, co może być szczególnie pomocne, gdy plac budowy jest niewielki, należy dopasować się do elementów istniejących na placu budowy lub wzniesienie obiektu wymaga specjalistycznych rozwiązań technologicznych. W takim przypadku warto rozważyć, czy podczas narady budowy nie omówić Projektu organizacji Terenu Budowy, aby wszyscy uczestnicy procesu realizacji robót byli świadomi warunków, w jakich przyjdzie im pracować przez kolejne miesiące, i jak będą się one zmieniać.
Podczas dyskusji o wykorzystaniu BIM na budowie często pojawia się temat procedur weryfikacji zgodności realizowanych robót budowlanych z modelami BIM, który został poruszony przez Zamawiającego w opisie Podsegmentu PS 11-e. Pierwszym sposobem, jaki zapewne wielu przyjdzie do głowy jest wykonywanie cyklicznego skanowania wznoszonego obiektu oraz porównanie uzyskanych danych z modelami. Do przeprowadzenia procesu weryfikacji można także wykorzystać aplikacje AR (augmented reality) lub MR (mixed reality). Prezentacja tego typu materiałów – podobnie jak tych związanych z postępem robót budowlanych – mogłaby być prowadzona podczas narad, a ewentualne różnice omawiane w – zwykle szerokim – gronie uczestników tych spotkań.
Skoro jesteśmy już przy weryfikacji zgodności realizowanych robót z projektem to nie należy zapominać, że proces ten powinien zakończyć się realizacją procedury odbiorowej poszczególnych elementów oraz – finalnie – całego obiektu. Tu również może znaleźć się miejsce na BIM (ponownie co najmniej w kilku odsłonach), o czym mówi Podsegment PS 12-f, wskazujący na “opis procedur dotyczących wykorzystania modeli BIM w procesie odbioru robót, w tym na etapie Odbioru końcowego”.
Modele BIM mogą być udostępnione inspektorom w dedykowanej aplikacji mobilnej wspomagającej proces odbioru robót – takie narzędzie umożliwia wypełnianie odpowiednich formularzy z przeprowadzonych czynności oraz dodanie zdjęć obrazujących zidentyfikowane wady. Raporty można następnie wydrukować i załączyć do protokołu odbioru lub całość procesu zrealizować przy wykorzystaniu narzędzi cyfrowych. Omówienie wykonanych czynności i ich wyników oczywiście może mieć miejsce podczas narad.
Modele BIM mogą także służyć do podsumowania planowanych i zrealizowanych czynności. Przygotowując materiały na naradę można do elementów dołączyć informacje o ich statusie w zakresie odbiorów (np. “do odbioru”, “odebrano z uwagami”, “odebrano bez uwag”). Dane te można zapisać jako parametry elementu modelu BIM, ująć w postaci plików BCF lub w postaci metadanych – jeśli stosowane w ramach projektu CDE posiada takie możliwości.
Powyższe zastosowania BIM podczas narad koordynacyjnych budowy to tylko wybrane przykłady. Możliwości jest wiele, ale czas między jedną naradą a drugą jest skończony i z reguły sztywno określony. Stąd, choć chciałabym powiedzieć w odniesieniu do zastosowania BIM podczas narad budowy, że “the sky is the limit”, bliżej mi do podpisania się pod słowami Oprah Winfrey: “Można mieć wszystko. Po prostu nie można mieć wszystkiego jednocześnie”. Granica możliwości wykorzystania BIM na budowie jest tam, gdzie spotykają się wyobraźnia (napędzana przez potrzeby), fundusze, możliwości oprogramowania, umiejętności płynące z doświadczenia członków personelu (zarówno każdego z osobna, jak i kolektywu realizującego inwestycję) oraz czas.
Ponieważ ten ostatni w kontekście realizacji robót budowlanych – niestety – najczęściej bywa przekraczany to w kolejnym artykule w cyklu “Projekt BIM w praktyce: DCS” skupimy się właśnie na omówieniu wykorzystania BIM w procesie wizualizacji i kontroli harmonogramu, w szczególności na rozwiązaniach zastosowanych przez Generalnego Wykonawcę robót w ramach budowy OBNiB – konsorcjum firm PORR S.A. (lider), Akme Zdzisław Wiśniewski oraz Elektromontaż Rzeszów S.A. (partnerzy).
Karolina Wróbel
M.A.D. Engineers
