Duńska gospodarka uznawana jest za jedną z najbardziej innowacyjnych. Potwierdza to fakt, iż już od 2002 do 2007 roku Danish Enterprise and Construction Authority (http://www.ebst.dk) prowadziła prace nad projektem pod nazwą „Digital Construction Initiative” ( w wolnym tłumaczeniu: Inicjatywa Budownictwa Cyfrowego), który miał na celu opracowanie wspólnych standardów i wytycznych dla cyfrowych projektów budowlanych. W 2007 roku Dania zdecydowała się na przyjęcie wymagań zgodnie ze standardami BIM dla projektów rządowych [1]. Zgodnie z wyliczeniami Marzi Bolpagni („The implementation of BIM within the public procurement. A model-based for the construction industry „), główne wymagania dotyczyły:
- pracy w oparciu o Duński System Klasyfikacji Budynków
- pracy w oparciu o internetowy system wymiany informacji dot. projektów budowlanych (w formie cyfrowej)
- pracy w oparciu o modele 3D (BIM) zarówno na etapie przetargów (konkursów), projektowania jak i realizacji inwestycji (prowadzenia prac budowlanych)
- wykorzystania systemów licytacji cyfrowej (przetargi)( w oparciu o modele 3D)
- przekazania właściwych/ odpowiednich informacji w formie cyfrowej na koniec procesu inwestycyjnego
- wykorzystania formatu IFC – jako formatu wymiany danych
W dniu 1 marca 2011 roku weszło w życie rozporządzenie ustanawiające wymagania dotyczące wykorzystania ICT w budownictwie. Uchwała ma zastosowane do inwestycji finansowanych z budżetu państwa w zakresie: budowy nowych obiektów, przebudowy i rozbudowy, renowacji i konserwacji budynków. Stosuje się ona również do budynków w całości lub częściowo finansowanych z pożyczek lub dotacji od państwa, gdy ich wysokość wynosi co najmniej 50% kosztów budowy, z zastrzeżeniem że szacunkowa wartość projektu netto przekracza 5 milionów euro. Warto też nadmienić, że zasady te dotyczą inwestycji realizowanych w systemie zaprojektuj-zbuduj. Poniżej zamieszczam tłumaczenie wymagań (wersja wiernie brzmiąca wg opracowania [2]). Oryginał dokumentu można znaleźć pod adresem: https://www.retsinformation.dk/Forms/R0710.aspx?id=134884HYPERLINK „https://www.retsinformation.dk/Forms/R0710.aspx?id=134884&exp=1#B1″&HYPERLINK „https://www.retsinformation.dk/Forms/R0710.aspx?id=134884&exp=1#B1″exp=1#B1
Wymagania 1
- Narzucenie obowiązku stosowania Duńskiej Klasyfikacji Budowlanej (DKB) lub równoważnej opartej na ISO 12006-2 (w przypadku projektów dot. Zamówień publicznych, których wartość przekracza określone w Prawie Zamówień Publicznych progi UE) lub jej aktualizacji tak, aby informacje zawarte w projekcie, w formie cyfrowej, były standardowe i jednolite dla całego projektu (w rozumieniu części architektonicznej, konstrukcyjnej oraz instalacyjnej).
- Inwestor zobligowany jest do wyznaczenia (mianowania) strony odpowiedzialnej za: 1. sformułowanie wytycznych dotyczących stosowania Duńskiej Klasyfikacji Budowlanej (DKB) przy opracowywaniu w/w projektów, 2. Koordynację, nadzór i wsparcie dla uczestników procesu inwestycyjnego w zakresie poprawności opracowania projektów z wykorzystaniem DKB
Wymagania 2
- Inwestor ma obowiązek nakazać wszystkim stronom procesu inwestycyjnego (w zakresie projektowania) pracę przy wykorzystaniu projektu „bazowego” zawierającego wszystkie istotne informacje dot. inwestycji. Jest on przechowywany i udostępniony w formie cyfrowej poprzez system komputerowy wszystkim stronom współtworzącym projekt.
- Inwestor ma obowiązek :
- zapewnić w pełni bezpieczną platformę internetową umożliwiającą współpracę wszystkich partnerów / współtwórców projektu
- ustalić zasady efektywnego wykorzystania systemu oraz udokumentować i rozpowszechnić je wśród wszystkich stron
- zapewnić, aby wszystkie informacje o projekcie, w tym dokumenty tekstowe , rysunki, modele budynków zapisywane były w wersji czytelnej dla wszystkich uczestników projektu, umożliwiającej ich swobodny wydruk. Jeżeli nie ustalono inaczej, edytowalne dokumenty są udostępniane w formacie ODF, natomiast nie edytowalne w formacie PDF
- udostępnić wszystkie rysunki dot. projektu za pośrednictwem platformy internetowej , tak aby umożliwić drukowanie ich bezpośrednio na budowie
- wyznaczyć Administratora Projektu, którego zadaniem będzie:
- Upewnienie się, ze wszystkie strony i uczestnicy projektu są świadomi swoich praw i obowiązków związanych z pracą przy w/w zadaniu (w zakresie pracy w oparciu o wykorzystanie platformy internetowej);
- Koordynowanie i administracja systemem.
Wymagania 3
- Inwestor zobligowany jest wymagać stosowania modeli cyfrowych budynków 3D na wszystkich etapach tworzenia projektu: konkursowym (koncepcyjnym), projektowym oraz na etapie budowy
- Inwestor przed zleceniem prac musi upewnić się, że wszyscy oferenci ubiegający się o realizację zadania:
- korzystają z modeli cyfrowych budynków w 3D do wizualizacji i dokumentowania architektury, techniki symulacji oraz analiz w celu optymalizacji proponowanych rozwiązań
- dostarczą modele cyfrowe w formacie IFC
- inwestor musi realizować projekty budowlane zapewniając, że:
– każda z branż (architektura, konstrukcja, instalacje) posiada własny odpowiadający jej model 3D, opracowany w pełni profesjonalnie
– modele opracowane są zgodnie z klasyfikacją DKB lub równoważną opartą na ISO 12006-2
– opracowany zostanie jeden globalny model będący składową wszystkich branż właściwych dla danego projektu
– zarówno modele branż jak i model globalny udostępniane będą w formacie IFC lub innym uzgodnionym wcześniej
- Inwestor zobowiązany jest do wyboru jednostki odpowiedzialnej za scalenie poszczególnych modeli 3D w model bazowy (globalny), jego późniejszą aktualizację oraz kontrolę zgodności na przestrzeni realizacji całego procesu inwestycyjnego
Wymagania 4
Wymagania dla cyfrowej wersji dokumentacji przetargowej. Inwestor w dokumentacji przetargowej musi zagwarantować że (poniżej najbardziej istotny punkt):
- zawiera cyfrowe modele budynków 3D pokazujące konstrukcje obiektu oraz zawiera informacje o otoczeniu inwestycji,
- modele 3D mają być dostarczone w formacie IFC.
Wymagania 5
Przekazywanie informacji drogą elektroniczną. Wymagania dotyczące przekazywania informacji w formie cyfrowej, eksploatacji, utrzymania i zarządzania informacją. Inwestor musi wymagać zastosowania elektronicznej formy dostarczania informacji o projekcie m.in. takich jak dokumentacja projektowa, normy krajowe budownictwa oraz sposób wykorzystywania, utrzymania i zarządzania obiektem w przyszłości.
(poniżej najbardziej istotna część)
Firmy uczestniczące w projekcie mają do 31 grudnia 2013 r. (okres przejściowy) możliwość wyboru jednej z trzech form wymiany, obsługi, utrzymania i zarządzania informacją. Po pierwszym stycznia 2014r. obligatoryjna będzie wyłącznie metoda pierwsza.
Metody wymiany informacji :
- Informacje przedstawione w formie cyfrowego modelu budynku, którego struktura oparta jest na Duńskiej Klasyfikacji Budowlanej (DBK), otwartych standardach (IFC) i opiera się na etapie projektowania rozwiniętych, wspólnych modeli budynku,
- Informacje przekazywane w formie umożliwiającej przetransferowanie do osobnego systemu IT posiadanego przez operatora,
- Informacja przedstawione w formie cyfrowej, edytowalnej.
Zgodnie z opinią wyrażoną w opracowaniu zatytułowanym „Public sector demand for BIM” [3] wprowadzenie standardów BIM w Danii na początku drogi było dość powolne, co związane było z dobrą sytuacją gospodarczą kraju. Rząd nie był wówczas zainteresowany usprawnianiem i wzmacnianiem rynku – nie było takiej potrzeby. Gdy jednak sytuacja uległa znacznej zmianie i koniunktura dramatycznie się pogorszyła, agencje rządowe zaczęły brać czynny udział w procesie usprawniania procedur. W czerwcu 2011 roku Parlament Danii zdecydował się rozszerzyć obowiązek przyjęcia BIM do wszystkich projektów lokalnych i regionalnych o wartości ponad 2,7 mln Euro (11,39mln PLN), podczas gdy projekty rządowe uzyskały niższy próg 677 000 Euro (2,86 mln PLN). Należy tu również nadmienić, że kilka organizacji non-profit opublikowało opracowania dot. standardów, wspierając tym samym implementację wykorzystania technologii BIM na rynku duńskim. Bardziej dociekliwych odsyłam do prezentacji zatytuowanej „The Danish BIM guidelines”, której autorem jest Gunnar Friborg (do znalezienia w Googlach) oraz „OpenBIM FMsolutions and projects in Denmark ( http://www.buildingsmart.no/sites/buildingsmart.no/files/01_bsnm_fm-in-denmark.pdf ).
Katarzyna Orlińska-Dejer
BIMklaster
[1] „The implementation of BIM within the public procurement. A model-based for the construction industry „, Marzia Bolpagni, 2013, VTT Technology 130
[2] „Duńskie rozporządzenie o wykorzystaniu ICT w budownicwie”, Katarzyna Orlińska-Dejer Andrzej Inglot, 2012, www.bimblog.pl
[3] „Public sector deand for BIM”, buildingSMART Newsletter, No 6. , November 2011, http://www.siai.se/buildingSMART_%202011-12-15_No%206%20bSI%20newsletter.pdf
